RÓTLEYSI - 8 suður-afrískir ljósmyndarar

Ljósmyndasafn Reykjavíkur er mikil ánægja að kynna sýninguna Rótleysi – 8 suður-afrískir ljósmyndarar sem markar þau tímamót að tíu ár eru liðin frá stofnun lýðræðis í Suður-Afríku. Útgangspunktur sýningarinnar er að kanna hinar miklu breytingar sem Suður-Afríka hefur gengið í gegnum frá kosningunum 1994. Sýningin gefur innsýn inn í einstaka ljósmyndahefð þar sem ljóðrænn kraftur og gæði heimildaljósmyndunar eru í sérflokki.

Samruni félagslegrar heimildaljósmyndunar og listar er eitt af kennimerkjum suður-afrískrar ljósmyndunar. Á fimmta áratugnum varð ljósmyndun mikilvægur þáttur í þróun félagslegrar meðvitundar. Ólíkt erlendum starfssystkinum sínum þurftu suður-afrískir ljósmyndarar að gæta varúðar í gagnrýni sinni á hinn pólitíska raunveruleika. Út frá þessum aðstæðum óx hægt og bítandi ný þjóðleg listgrein sem náði að fela sinn gagnrýna áróður í formi mjúkra og ljóðrænna mynda.

Nokkur viðfangsefni eru áberandi í myndunum á sýningunni: Efnahagslíf, innflytjendur, landslag, trúmál og ríkisborgararéttindi. Síðastnefnda atriðið hefur mikil áhrif á sýninguna sem hugleiðing um afleiðingar aðskilnaðarstefnunnar. Hvað þýðir það að vera ríkisborgari og hvaða réttindi felur það í sér? Þessar spurningar eru enn í dag mikilvægar í Suður-Afríku. Aðskilnaðarstefnan byggði á menningarlegri aðgreiningu og einangrun. Reglur um tungumál, list og stéttir voru notaðar sem áhrifarík opinber tæki til að stjórna kynþáttamismunun og undirskipan svartra og litaðra íbúa í stigskiptu kerfi milli kynþátta.

Suður-Afríka er samnefnari þeirra aðstæðna þar sem hvítt og svart, hið þekkta og óþekkta, mætist. Það að læra að búa í nágrenni hver við annan hefur reynst vera örðugasta viðfangsefnið eftir að aðskilnaðarstefnan leið undir lok og á þessari reynslu byggja þýðingarmestu sögurnar sem settar eru fram á sýningunni.

Rótleysi var upprunalega sett upp í Þjóðarljósmyndasafninu í Kaupmannahöfn í sýningarstjórn Mads Damsbo og Davids Brodie.